Heineken NV is een Nederlandse multinational in de bier- en drankensector en is actief in ruim 190 landen (er zijn 195 landen op aarde). Heineken NV bezit 300 biermerken. Met een totaal biervolume van meer dan 218 miljoen hectoliter (2017) behoort Heineken tot de grootste brouwerijen van de wereld, na het Belgische Anheuser-Busch InBev. Daarnaast is Heineken de grootste ciderproducent ter wereld. De productie vindt plaats in meer dan 140 brouwerijen in 71 landen. Daarnaast opereert Heineken via exportactiviteiten en licentiepartners. Ruim de helft van de afzet vindt plaats in Europa. Heineken had rond 2017 ongeveer 80.000 werknemers in dienst.

Geschiedenis

Ontstaan

Het bedrijf Heineken ontstond op 15 februari 1864 toen de 22-jarige Gerard Adriaan Heineken brouwerij 'De Hooiberg' in Amsterdam kocht.^[2] In 1867 werd wegens de dreigende demping van de Nieuwezijds Voorburgwal, waarover de grondstoffen werden aangevoerd en het bier werd afgevoerd, uitgeweken naar de toenmalige stadsrand. Eenmaal ingebouwd bevond de nieuwbouw zich op de hoek van de Stadhouderskade en de Ferdinand Bolstraat in De Pijp. Bij de fabriek hoorde ook het biercafé De Vijfhoek waarvan het embleem, een vijfpuntige ster, nog steeds in het logo staat.

In 1873 ging de brouwerij over van Heineken & Co in de vennootschap Heineken's Bierbrouwerij Maatschappij, waarvan ook de Rotterdamse brouwerij d'Oranjeboom enige aandelen bezat, om het jaar daarop in Rotterdam een tweede brouwerij te openen die volledig gericht was op het brouwen van ondergistend bier. Daarmee wilde men het hoofd bieden aan de opkomende concurrentie van de Amstel brouwerij. In 1886 ontwikkelde Dr. Elion, een leerling van Louis Pasteur, de Heineken A-gist. Deze gist vormt nog steeds de basis voor het Heineken bier. In 1887 schakelde Heineken volledig over op de productie van ondergistend bier.^[3]

Namens Nederland won Heineken's Bierbrouwerij Maatschappij op de wereldtentoonstelling van 1889 in Parijs een Grand Prix Paris. Een jaar later mocht Heineken aan het restaurant van de voor deze tentoonstelling gebouwde Eiffeltoren bier leveren.

Na de Eerste Wereldoorlog

Na de Eerste Wereldoorlog richtte de firma zich steeds meer op export. Kort na de afzwakking van de drooglegging in de Verenigde Staten, die verkoop van bier met een alcoholpercentage tot 3,2% toestond, kwam op 11 april 1933 de eerste boot met Heineken bier aan in Hoboken, New Jersey, waarmee Heineken de eerste bierimporteur na de drooglegging werd.^[4][5][6] Sindsdien is Heineken het succesvolste geïmporteerde biermerk. Speciaal voor de Amerikaanse markt wordt Heineken Dark gebrouwen. In Nederland werd het marktaandeel vergroot door het aankopen van concurrerende brouwerijen en deze vervolgens te sluiten, zoals De Sleutel in Dordrecht, Van Vollenhoven in Amsterdam en De Zwarte Ruiter in Maastricht. Kleine brouwerijen, vooral in het zuiden van het land, werden na de Tweede Wereldoorlog, mede door middel van het aanbieden van lucratieve agentschappen (de brouwerij zou voortaan het Heineken bier mogen distribueren als deze zou stoppen met brouwen) van de markt verdreven, waardoor de ooit zo diverse Nederlandse biercultuur binnen enkele jaren geschiedenis was en werd vervangen door een homogene pilscultuur.

1968 en later

In 1968 fuseerde Heineken met de grootste concurrent, het eveneens Amsterdamse Amstelbier. In Zoeterwoude werd in 1975 een grote nieuwe brouwerij met een nieuw hoofdkantoor voor Nederland geopend. De Amstelbrouwerij werd in 1980 gesloten, waarna de productie werd verplaatst naar Zoeterwoude en 's-Hertogenbosch. De Amsterdamse Heineken Brouwerij werd in 1988 gesloten, de hal is omgebouwd tot bezoekerscentrum. Op de plaats van een deel van het brouwerijterrein is woningbouw verrezen en een plein aangelegd, genoemd naar de schilderes Marie Heineken, familie van de brouwers. Het nog bestaande deel van het brouwerijcomplex is nu rijksmonument (complex 527808, bestaande uit de monumenten 527809, 527810 en 527811). In 1989 neemt Heineken de Limburgse brouwerij Brand over en wordt hiermee de grootste speler op de Nederlandse biermarkt.

Gerard Adriaan Heinekens kleinzoon, Alfred Henry (Freddy) Heineken (1923-2002), heeft Heineken verder als brouwerij en internationaal concern uitgebouwd. Na het overlijden van Freddy Heineken in 2002 erfde Charlene de Carvalho-Heineken haar vaders belangen en werd grootaandeelhoudster van Heineken Holding.

Veroordeling wegens kartelvorming

Op 18 april 2007 legde de Europese Commissie een boete van bijna 219 miljoen euro op aan Heineken vanwege verboden prijsafspraken met drie andere brouwers. Bij inspecties had de Commissie aantekeningen gevonden van geheime besprekingen waarin de bierverkopen aan supermarkten, hotels, restaurants en cafés werden verdeeld. De afspraken, die op het hoogste niveau van de organisaties werden gemaakt, omvatten ook de goedkope private labels en kortingen aan kasteleins. Euro Commissaris voor Mededinging Neelie Kroes noemde het samenspannen van brouwers om de Nederlandse markt onder elkaar te verdelen en de prijzen op te drijven een duidelijke schending van de regels.

De andere betrokken brouwerijen waren Grolsch (boete: 32 miljoen euro), Bavaria (23 miljoen euro) en InBev. Deze laatste firma ontliep een boete door informatie te verstrekken over het kartel en over andere brouwers in de EU markt die "doorslaggevend" was in het onderzoek. De vier brouwers hadden vrijwel de gehele Nederlandse biermarkt in handen, met een aandeel van ongeveer 50 procent voor Heineken en 15 procent voor elk van de andere drie. Volgens de commissaris probeerden de vier hun sporen te verbergen door codenamen te gebruiken, waaruit blijkt dat de bierbrouwers wisten dat hun afspraken illegaal waren.