Bier volgens soort
Bieren opgelijst per soort, zoals Trappist, Abdijbieren, IPA, Sterk blond, Tripe, Dubbel, ...
Children categories
Abdijbier (30)
Abdijbier is bier dat door de paters van een abdij gebrouwen wordt of in naam verbonden is aan een abdij.
Abdijbieren zijn bieren die verbonden zijn met een kloostergemeenschap. Deze verbinding is ofwel officieel erkend, waarbij het bier voldoet aan de reglementen, of niet. Indien het voldoet aan bepaalde regels is het meestal een Erkend Belgisch Abdijbier. Een voorbeeld hiervan is Grimbergen. In het geval dat het bier gebrouwen wordt door trappisten en erkend wordt door de Internationale Vereniging Trappist, mag het bier een trappist worden genoemd. Een voorbeeld hiervan is Rochefort. Indien het bier niet wordt erkend onder een van die beide noemers, betreft het een onofficieel abdijbier. Dit laatste is het geval als een bier wel de naam van een abdij draagt of zichzelf een abdijbier noemt, maar hier geen erkende band mee heeft. Onder die categorie vallen ook bieren die niet de naam dragen van een specifieke abdij, maar wel gebrouwen worden volgens een dergelijk receptuur. Voorbeelden hiervan zijn Witkap en Sint Bernardus.
Er bestaan diverse soorten abdijbier. Over het algemeen zijn de bekendste een relatief zoete donkerbruine (de 'dubbel') en een scherpere en doorgaans zwaardere hoogblonde (de 'tripel'). Andere soorten zijn de 'blond' (de enkel) en de quadrupel. Kenmerkend is dat zij een tweede gisting kennen na het bottelen, de zogenaamde nagisting op de fles.
Sommige abdijbieren worden gebrouwen in een brouwerij op het domein van de abdij, door de monniken zelf of door derden. Onder deze abdijbieren bevindt zich een speciale soort, de trappist, die aan strikte regels moet voldoen. Een aantal abdijen besteedt het brouwen van bier uit aan commerciële brouwerijen. Vaak wordt hierbij gebruikgemaakt van oude kloosterrecepten. Ook abdijen zonder eigen brouwtraditie verbinden tegenwoordig vaak hun naam aan een bier, terwijl brouwerijen soms bieren noemen naar niet meer bestaande abdijen.
Abdijbieren, met in het bijzonder de trappisten, zijn bij bierkenners zeer geliefd. De ranglijsten van BeerAdvocate.com[1] en RateBeer.com[2] worden beide aangevoerd door het trappistenbier Westvleteren 12
Oorsprong - Abdijbieren hebben hun oorsprong in de middeleeuwen. Om aan geld te komen begonnen kloosters met het brouwen van bier. Bier was in die tijd een populaire drank. Water was toen vaak verontreinigd met bacteriën, terwijl deze bij het brouwproces van bier gedood worden. Niemand wist in die tijd dat dat lag aan het feit dat bier tijdens het brouwproces gekookt wordt.
In de eerste helft van de twintigste eeuw nam het aantal abdijbieren af, doordat ketels in beide wereldoorlogen omgesmolten werden om er wapens van te maken. Later in de twintigste eeuw startten veel abdijen weer met de productie van bier.
Alcohol vrij (6)
Alcoholvrij bier, in Nederland ook maltbier genoemd, is bier met een extreem laag alcoholpercentage. De meeste alcoholvrije bieren zijn pils, maar er bestaan ook tarwebieren en ales die alcoholvrij zijn.
Het eerste Nederlandse alcoholvrije bier werd in 1918 op de markt gebracht door de Amersfoortse Phoenix brouwerij onder de naam "Malto".[1] Het werd gepresenteerd als een bier voor sporters en jeugdigen, maar bleek geen succes. Eind 1920 verdween het van de markt.
Droogstaande alcoholisten doen er vaak geen goed aan om alcoholarm of -vrij bier te drinken, omdat ze hierdoor de smaak weer te pakken kunnen krijgen. Bovendien krijgt men toch een heel kleine hoeveelheid alcohol binnen, wat vooral in het begin van het staken van het alcoholisme tot terugval kan leiden.
In landen met reclameverbod voor alcohol worden soms alcoholvrije bieren gebruikt om reclame te maken voor het niet-alcoholvrije hoofdmerk.
Alcoholvrije bieren mogen in België tot 0,5% alcohol bevatten alcoholarme bieren niet meer dan 1,2%). Alcoholvrije bieren bevatten zodoende vijftig maal minder alcohol dan het alcoholpercentage van een gemiddelde pils (5%). In vergelijking met gewoon bier levert het drinken van een liter alcoholvrij bier daardoor geen noemenswaardige alcoholconcentratie in het bloed op. De kleine concentratie alcohol die in het bloed terechtkomt, kan snel door de lever worden afgebroken. In andere landen ligt het maximumpercentage op 0,1% (Nederland), 1% (Spanje) of 1,2% (Frankrijk en Italië).[3]
American Pale Ale (1)
American pale ale (APA) is a style of pale ale developed in the United States around 1980.[1]
American pale ales are generally around 5% abv with significant quantities of American hops, typically Cascade. lthough American brewed beers tend to use a cleaner yeast, and American two row malt, it is particularly the American hops that distinguish an APA from British or European pale ales. The style is close to the American India Pale Ale (IPA), and boundaries blur, though IPAs are stronger and more assertively hopped. The style is also close to amber ale, though ambers are darker and maltier due to use of crystal malts.
Belgian Ale (8)
In België wordt ale vaak als specifieke benaming gebruikt voor donkerblonde of amberkleurige, voornamelijk Brabantse doordrinkers van het type Palm, Bolleke, Vieux-Temps, Ginder Ale e.d. Ze worden ook Spéciale belge genoemd.
Bok (1)
Bokbier of bockbier (naar het Duits: Bockbier) is een sterk seizoensbier. Oorspronkelijk zijn bokbieren ondergistend, maar de laatste jaren zijn er in Nederland meer en meer bovengistende bokbieren op de markt gekomen. Een donkere variant wordt tussen oktober en februari verkocht (met een verkooppiek rond oktober en november) en wordt herfstbok genoemd. Vanaf de vastentijd tot mei wordt ook bokbier verkocht dat meestal blond of amberkleurig is en lentebok of meibok wordt genoemd.
Bokbier is van oorsprong een Duitse biersoort. Andere landen waar bokbier wordt gebrouwen, zijn Nederland, Noorwegen, Oostenrijk en Tsjechië. Het Nederlandse bokbier heeft zich vanaf de jaren 80 van de twintigste eeuw tot een afzonderlijke stijl ontwikkeld met zo z'n eigen tradities en als opvallendste kenmerk dat bokbieren zowel onder- als bovengistend kunnen zijn. Ook in België worden bokbieren in Nederlandse stijl gebrouwen, maar die zijn uitsluitend bestemd voor de Nederlandse markt. België zelf kent geen bokbiertraditie.
Dubbel (5)
Dubbel is een type bovengistend bier, gewoonlijk met een hergisting op fles, doch niet altijd het geval. De kleur meestal is middel- tot donkerbruin.
Het van oorsprong Belgische biertype werd voor het eerst gemaakt door de Trappisten van Westmalle in 1856.
Hoewel Dubbel een hoger stamwortgehalte heeft dan blond trappistenbier, wil de naam niet zeggen dat het een verdubbeling is van de vergistbare suikers. Mogelijk heeft het te maken met het aantal merktekens op de vaten om onderscheid te kunnen maken.
Dubbel heeft een lager alcoholpercentage dan tripel; gewoonlijk rond 7%. Bekende dubbelbieren zijn onder andere: Westmalle dubbel, Hertog Jan Dubbel, Scheldebrouwerij Dulle Griet, 't IJ Natte, La Trappe Dubbel, Ommegang Abbey Ale, Witkap Pater Dubbel, Gerardus Wittems Kloosterbier Dubbel, Affligem Dubbel enz.
Fruitbier (7)
Fruitbier wordt gemaakt door op het einde van het brouwproces, vlak voor het gisten begint fruit toe te voegen dat mee kan fermenteren. Traditioneel worden hiervoor steenvruchten gebruikt (kers, perzik, enz.), maar ook framboos, aardbei, banaan en appel zijn mogelijk. In moderne brouwerijen wordt vaak enkel sap toegevoegd aan het bier. Veel bieren worden bovendien nog gezoet. De naam van een fruitbier kan bestaan uit de naam van het oorspronkelijke bier en het toegevoegde fruit. Bijvoorbeeld kriekenlambiek (Lambiek met krieken), hoewel de naam van het oorspronkelijke bier in de volksmond vaak wegvalt, dus kortweg "kriek", ook in het Frans.
Fruitbier, zeker de gezoete varianten, wordt vaak gezien als een vrouwenbier omdat de bittere hopsmaak of de zure smaak minder sterk is dan in ander bier.
Kriek vind je onder de kriekbieren.
Geuze (3)
Geuze (veelal ook aangeduid met de Franse spelling gueuze) is een biersoort die ontstaat door het mengen van jonge en oude lambieken en deze te laten hergisten op fles, soms nog jarenlang. Het mengen van die bieren wordt steken genoemd. Dit geschiedt in het Pajottenland en in de Zennevallei.
Geuze is een matgouden tot amberkleurige, parelende drank met een complexe zurige tot zurig bittere smaak en compostachtige zure geur. Het heeft een alcoholpercentage van 5% à 8% en er blijft ongeveer 0,2% suiker over na de tweede gisting. Oude Geuze wordt niet gefilterd, gezoet of gepasteuriseerd, in tegenstelling tot de meeste andere bieren.
In vroegere tijden werd geuze vaak gemengd met een beetje suiker vlak voordat het gedronken werd. Indien een lambiek al bij botteling wordt aangezoet, heet deze een faro. Om aan de behoefte aan zoetere bieren tegemoet te komen ontwikkelden er zich sinds de jaren 50 van de 20e eeuw commerciële varianten. Met echte geuze hebben deze bieren weinig van doen omdat er slechts een deel (jonge) lambiek wordt gebruikt, vaak in combinatie met andere types bier afkomstig van afgekeurde brouwsels, de lambiek ondergaat geen gisting op houten vaten maar wel in inox-vaten waarin houtpellets waarna het brouwsel gefilterd wordt en er evenmin nagisting op fles plaatsvindt. Bij deze commerciële varianten wordt de ongewenste zurige smaak grotendeels ongedaan gemaakt door de toevoeging van artificiële zoetstoffen. Suiker toevoegen wordt hierbij niet gedaan, om verder gisten te voorkomen. Achteraf wordt koolzuurgas toegevoegd. Het wordt verkocht als "gefilterde geuze". Een traditionele geuze smaakt meer plat en opdringerig zuur, en is zwaarder in alcoholgehalte.
Een geuzeglas is een glas met inkepingen aan het onderste derde van het glas, vroeger bestonden er zelfs glazen met geslepen inkepingen, omdat geuze toen beschouwd werd als een luxebier, in tegenstelling tot lambiek dat door het gewone volk werd gedronken uit een eenvoudig glas. Normaal heeft een geuzeglas een stevige bodem omdat er vroeger suiker in werd gestampt met een "geuzestamper", een praktijk voornamelijk toegepast door dames die de zurige smaak van geuze niet waardeerden.
Oude Geuze - Om het verschil met deze commerciële varianten aan te geven gebruiken de meeste makers van traditionele geuze voor hun product de benaming Oude Geuze. Een aantal geuzeproducenten zijn verenigd in de Hoge Raad voor Ambachtelijke Lambiekbieren (HORAL).
De naam 'Oude Geuze' is wettelijk beschermd en mag enkel gebruikt worden als een mengsel gemaakt wordt van 100% oude lambiek van spontane gisting met een gewogen gemiddelde leeftijd van ten minste één jaar en waarvan het oudste gedurende minstens drie jaar in houten vaten heeft gerijpt. Er kunnen geen zoetmiddelen worden toegevoegd aan het eindproduct. Oude geuze en geuze zijn door Europa erkende en beschermde gegarandeerde traditionele specialiteiten. Voordien was het door het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (de VLAM) reeds erkend als streekproduct.
Imperial Stout (1)
Imperial stout, ook bekend als Russian Imperial Stout (RIS), is een zeer zwaar type bier en kenmerkt zich met een zeer donkere kleur. Zo is een typische Imperial Russian Stout al minimaal 80 EBC en bevat het minimaal 7-8% alcohol, maar 12% tot 14% is niet ongewoon.
Ook is het bier vrij bitter met een bitterheidsfactor van ongeveer 50 tot 90 IBU (International Bitterness Unit).
IPA (12)
India Pale Ale (IPA) is een bierstijl binnen de categorie Pale ale. Het is een extra hoppig en (vaak) extra bitter bier[1] en werd voor het eerst gebrouwen in Engeland in de 19e eeuw en was bestemd voor de Londense markt.
België en Nederland
Heel wat (micro)brouwerijen in België en Nederland brouwen hun eigen (Double) IPA bieren.
In 2010 gaf de Nederlandse brouwerij De Molen het recept van hun IPA Vuur & Vlam aan andere brouwerijen in Nederland (Emelisse), België (Alvinne, De Struise Brouwers), Denemarken (Midtfyns Bryghus, Mikkeller), Engeland (Marble) en Noorwegen (Nøgne Ø), die elk hun eigen Vuur & Vlam op de markt brachten. In een paar jaar tijd werden al meer dan honderd verschillende IPA's gebrouwen in Nederland en België.
Black IPA
De Black IPA of Cascadian Dark Ale (CDA) is een recentere variant van IPA, met een karakteristieke zwarte kleur, te danken aan het gebruik van geroosterde mout, maar met het typisch aroma van de IPA-bieren. CDA verwijst naar de Cascade Mountain Range, waar de cascade-hop geteeld wordt. Dit is een aromahop, waarvan de geur zeer sterk lijkt op citrus of grapefruit.
Double and Triple India Pale Ale
Double IPA (DIPA), ook bekend als Imperial India Pale Ale (IIPA), is een sterke, hoppige stijl van Pale Ale. Deze bieren hebben een hoog gehalte aan mout en hop en een alcoholgehalte van minstens 7%. De bitterheidsgraad ligt boven de 60 EBU.
De eerste DIPA werd gebrouwen in 1994 door Vinnie Cilurzo, brouwmeester van de Russian River Brewing Company (Santa Rosa) (Californië). Cilurzo beweert dat hij per ongeluk 50% te veel mout in zijn maischketel deed. Hij corrigeerde zijn fout door 100% meer hop toe te voegen en creëerde daardoor deze bierstijl. Niet enkel in Amerika, maar ook in Nederland (Emelisse, De Molen), België (De Struise brouwers, De Proefbrouwerij), Canada, Groot-Brittannië en de Scandinavische landen wordt DIPA gebrouwen.
In 2012 was de bitterste DIPA in België Elliot Brew, met een bitterheid van 163 EBU. Het werd gebrouwen door De Struise Brouwers in samenwerking met Mikkeller in Denemarken.
Veel van de sterkere DIPA's zouden geklasseerd kunnen worden als American Barleywines of Triple IPA's. De (onofficiële) basisrichtlijn voor een Triple IPA versus een IPA zou zijn: 100% meer mout en 200% meer hop.
Kerstbier (7)
Kerstbier is een bier speciaal gebouwen voor tijdens en rond de kerstdagen. Over het algemeen kun je de Kerstbieren ook als winterbier beschouwen. De kenmerken van het Kerstbier is dat het meestal tussen de 8 en 10 % alcoholgehalte zit en licht donker tot donker van kleur is. Het Kerstbier is vol en rond van smaak met een beetje kruidigheid erin. De meeste brouwerijen en vooral de grote brouwen elk jaar het zelfde Kerstbier. Vaak brouwen de kleinere brouwerijen elk jaar een ander Kerstbier.
Kriekbier (5)
Kriek is een Belgische biersoort van spontane gisting met zure kersen (in Vlaanderen "krieken" genoemd).
Kriekenlambiek is gerijpte, nog niet volledig uitgegiste, lambiek waar men gekneusde volledige zure kersen aan heeft toegevoegd. Gemiddeld voegt men 200 gram krieken per liter lambiek toe.
De suikers in de vruchten geven nieuw voedsel aan de wilde gistcellen in het lambiekbier, dat opnieuw zal beginnen met gisten. Het vruchtvlees zal verteren. De pitten van de krieken geven een houtig karakter aan het bier.
Vanaf het einde van de negentiende eeuw is het geattesteerd dat landbouwers uit de omgeving van Brussel zure kersen uit de eigen boomgaard toevoegen aan lambiekbier van de plaatselijke brouwerij. De Brusselse burgerij leerde dit zurige bier kennen op uitstapjes met de tram naar Schepdaal of Jezus-Eik. De geuzestekers uit Brussel zagen het commerciële potentieel van dit biertype en begonnen vervolgens ook kriekenlambiek te produceren.
Platte kriekenlambiek wordt beschouwd als een niet-afgewerkt product en wordt daarom slechts in beperkte mate commercieel aangeboden. Het is nog steeds mogelijk zijn eigen kriekenlambiek te maken.
Oude kriek - Na enkele maanden rijping zal de geuzesteker de pitten en de pulp uit het bier verwijderen, en van de platte kriekenlambiek een geuze-variant maken, door gerijpte kriekenlambiek te bottelen met een scheut jonge lambiek. Hierdoor zal de gisting op de fles opnieuw op gang komen. Door het vrijkomende koolzuurgas moet de fles bestand zijn tegen hoge druk van binnenuit. Traditioneel worden daarom champagneflessen van 75 of 37,5 cl gebruikt.
Sinds 1997 is deze traditionele bereidingswijze bekend als "Oude kriek", en onder deze benaming door een verordening van de Europese Commissie geregistreerd als een beschermde, gegarandeerde traditionele specialiteit. Voordien was het door het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (de VLAM) reeds erkend als streekproduct.
Oude kriek wordt thans met deze vermelding op de markt gebracht door de brouwerijen Boon (Oude kriek Boon, Kriek mariage parfait), Lindemans (Kriek Cuvée René), Timmermans, Mort Subite, en de stekerijen 3 Fonteinen, Oud Beersel, Hanssens en De Cam. De kriekbieren van Girardin en Cantillon vermelden het begrip "oude kriek" niet, maar worden er ook toe gerekend.
Commerciële kriek - Sinds de Tweede Wereldoorlog is kriekbier in toenemende mate populair geworden, onder een meer commerciële, goedkoper te produceren, vorm. Dit bier is gepasteuriseerd, aangezoet en dikwijls ook bijgekleurd. Het wordt afgevuld in kleinere flesjes met kroonkurk van 25 cl die ook voor andere biersoorten worden gebruikt.
Sinds de late jaren 70 is de industriële productie hiervan nog gemoderniseerd door het bier in plaats van de traditionele eikenhouten vaten in inox tanks te laten rijpen, waaraan houtkrullen worden toegevoegd. Daarnaast wordt er ook gebruikgemaakt van kriekensap in plaats van de volledige vruchten.
De commerciëlere varianten worden eenvoudig aangeduid als "kriek". Ook deze benaming is beschermd door Europa als gegarandeerde traditionele specialiteit, sinds 1998.[4]
De commerciële varianten worden op de markt gebracht door de brouwerijen Lindemans, Belle-Vue (deel van AB Inbev), Mort Subite, Boon, De Troch (Chapeau Kriek) en Timmermans. In Zuid-West-Vlaanderen maken ook Van Honsebrouck (St-Louis Kriek Lambic) en Vander Ghinste (Kriek Jacobins) een commerciële kriek op basis van spontaan gegiste lambiek.
Sinds het begin van de eenentwintigste eeuw zijn door verschillende producenten, om tegemoet te komen aan de verzoetende smaak van het publiek, zoetere en lichtere versies met een trendy naam op de markt gebracht: Saint Louis Kriek Premium, Jacobins Kriek Max, Belle Vue Kriek Extra, Mort Subite Kriek Xtreme.
De vruchten - De oorspronkelijk gebruikte variant van de zure kers was de Schaarbeekse kriek. Schaarbeek was in de negentiende eeuw nog een landelijk dorp in de schaduw van Brussel. De Schaarbeekse krieken werden in de omgeving van Brussel en in het Pajottenland tijdens de negentiende eeuw veel aangeplant. De vruchten worden als ideaal beschouwd voor het gebruik in kriekenlambiek: ze hebben een diepe donkerrode kleur, het vlees is zacht, en de smaak is relatief zoet. Andere lokaal geteelde rassen, zoals de noordkriek, zijn minder geschikt door de lichtere, het vastere vlees en de zuurdere smaak.
Door de verbreidende verstedelijking zijn echtere vele kriekengaarden in de omgeving van Brussel gerooid, soms zelfs met Europese subsidiëring. De kriekengaarden met Schaarbeekse krieken zijn zeldzaam geworden. Bijkomend nadeel is dat de oogst van de dikwijls hoogstammige bomen vrij intensief en gevaarlijk is. Schaarbeekse krieken worden nog gebruikt in exclusievere bottelingen zoals de Schaarbeekse Oude Kriek 3 Fonteinen.
Bij stijgende vraag naar kriekbier en dalend aanbod van het fruit in de omgeving, moesten de producenten noodgedwongen op zoek gaan naar alternatieven buiten de streek. Een goed alternatief is het gebruik van Gorsemse krieken, een variant van het Duitse ras Fanal die vanaf de jaren zestig in het tuinbouwcentrum van Gorsem werd ontwikkeld, en aangeplant in de streek rond Sint-Truiden. Deze worden gecombineerd met het ras Kelleriis 16, ontwikkeld in Denemarken.
Verschillende producenten voeren diepgevroren krieken in uit Tsjechië, Polen of Denemarken. Dit heeft als voordeel dat er geen toevloed van te verwerken vruchten is op het ogenblik van de fruitoogst.
Lambic (7)
Lambiek (ook lambik of lambic) is een streekbier uit de Zennevallei, waarin ook Brussel is gelegen, en vooral uit het Pajottenland ten zuidwesten van Brussel. Het wordt nu echter ook door enkele brouwerijen buiten deze streek gebrouwen, namelijk in West-Vlaanderen waar soortgelijke omstandigheden worden gevonden.
De naam Lambiek
De naam 'lambiek' wordt voor het eerst vermeld als 'allambique' in 1794.[1] De naam lambiek is ook wel uitgelegd als een verbastering van de naam van de gemeente Lembeek een verklaring die fel verdedigd werd door Frank Boon en wijlen Dr. Albert Valkeniers. Een andere, meer plausibele uitleg is dat de naam afkomstig is van het Franse alambic, in het Nederlands alambiek, van de jenever- of brandewijnstokers. Lambiek/Lambic zou dus ontstaan zijn uit de verbastering van "bierre d’allambique". In de 19e eeuw was er ook sprake van geuze(n)lambiek dat duidelijk onderscheiden werd van de gewone lambiek, alhoewel ze beiden op vat werden geleverd.
Kenmerken
Kenmerkend voor lambiek is dat het door spontane gisting met wilde gisten uit de buitenlucht ontstaat. Het wordt met gemoute gerst, ongemoute tarwe en veel oude hop gebrouwen en het gist in eikenhouten vaten. Er wordt 500.000 hectoliter per jaar van gebrouwen, waarvan 200.000 hectoliter door brouwerij Belle-Vue van de InBev-groep. Lambiek werd eertijds puur van het vat gedronken, het is een bij uitstek dorstlessende drank en werd dan veel geschonken aan de arbeiders in de typische aarden kruiken zoals ze te zien zijn in het schilderij "De Boerenbruiloft". Veel boeren brachten een deel van hun graanoogst naar de plaatselijke brouwerij waar er dan lambiek van gemaakt werd. Tegenwoordig dient de meeste lambiek als grondstof voor geuze, kriekenlambiek of faro.
Lambiek is een door de Europese Unie erkende en beschermde gegarandeerde traditionele specialiteit. Voordien was het door het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) reeds erkend als streekproduct.
Oud Bruin (2)
Oud bruin is de benaming voor twee zeer verschillende donkere biersoorten die in Nederland en in Vlaanderen worden gebrouwen.
Nederlands oud bruin is een ondergistend bier met een laag alcoholgehalte. Het bier heeft een zoete tot erg zoete smaak doordat het bier na het brouwproces kunstmatig is gezoet. Oorspronkelijk werd als basis meestal bier gebruikt waarvan de gisting was mislukt of dunbier dat was verkregen door een tweede filtering van het restant in de filterkuip. In beide gevallen was het bier slecht van smaak en bovendien slechts zeer beperkt houdbaar. Door het te zoeten kon het toch worden verkocht. Hierbij kwamen ook bovengistende soorten voor. Tegenwoordig dient vooral verdunde pils als basis. Oud bruin wordt onder andere gebrouwen door Alfa, Dommelsch, Heineken, Hertog Jan, Grolsch, Brand en Bavaria. Het wordt regelmatig gebruikt in de keuken, onder andere bij de bereiding van wild.
In België kan oud bruin slaan op het bovengistend Vlaams oud bruin uit Oudenaarde en omstreken, een bier dat rijpt op RVS tanks, met als bekendste merk Liefmans. De West-Vlaamse variant is gerijpt op eikenhouten vaten, zogenoemde foeders, en heeft hierbij een gewenste melkzuurinfectie verkregen. Hierdoor heeft het bier een licht zurige smaak.
Pils (5)
Pils (ook pilsener of pilsner genoemd) is een soort bier dat voor het eerst door de Duitser Josef Groll in de stad Pilsen (Tsjechisch: Plzeň) in het voormalige Oostenrijk-Hongarije en het huidige Tsjechië werd gebrouwen. De naam is afgeleid van de naam van de stad. Pils bevat ongeveer 5% alcohol. Het is een ondergistend bier met een goudgele kleur. Pils komt het beste tot zijn recht bij een temperatuur van 4 graden Celsius.
Pils wordt gebrouwen uit mout, water, hop en gist. Soms worden suiker en ongemoute granen (maïs, gerst en anderen) toegevoegd. Deze laatste ingrediënten verhogen wel het alcoholgehalte, maar voegen weinig toe aan de smaak. Soms wordt er karamel toegevoegd om de kleur wat donkerder te maken. Het toevoegen van hulpstoffen is echter hoogst ongebruikelijk in Duitsland (Reinheitsgebot). Na het lageren wordt het bier meestal gefilterd, waardoor een heldere vloeistof ontstaat en een groot deel van de smaak verloren gaat.
Pils heeft de reputatie een vrij zwakke smaak te hebben.[1] Zeker de grote merken gebruiken een commerciële receptuur die een zo groot mogelijk publiek moet aanspreken en daardoor weinig karakteristiek is. Kleinere pilsbrouwers komen vaker met uitgesproken hoppige, ongefilterde pilseners, die ook door liefhebbers van speciaalbier worden gewaardeerd.
In Nederland en België is pils het meest gedronken bier. In beide landen verliest de consumptie van pilsener wel al jarenlang terrein ten voordele van speciaalbieren van hoge gisting. In het verleden was dat juist omgekeerd: in de 19e eeuw werd er in de Lage Landen bijna uitsluitend bier van hoge gisting gedronken, tot het moderne pils de markt veroverde.
In België wordt een glas pilsbier ook wel een pintje genoemd. Belgische pilsglazen zijn het traditionele Belgische geribbelde pintglas, het fluitje, voetje, boerke of het prinske. In Nederland wordt pils vooral uit fluitjes en vaasjes ("amsterdammertjes") gedronken. In Duitsland en Tsjechië wordt pilsbier vaak in hoge slanke voetglazen geserveerd met een inhoud van 0,5 liter.
Porter (1)
Porter is een donker type bier, dat afkomstig is uit Londen en gemaakt wordt vanaf de achttiende eeuw. Het is een afgeleide van bruin bier, gemaakt uit bruine mout met veel hop. Het bier werd porter genoemd omdat de drank erg populair was bij straat- en rivierdragers (in het Engels porter).
Quadrupel (5)
Quadrupel is een zwaar bovengistend bier met een alcoholpercentage van 10% of meer. Hiermee bevat quadrupel een hoger alcoholpercentage dan dubbel en tripel. Er is weinig overeenstemming over de status van quadrupel als afzonderlijke biersoort. Auteur Tim Webb stelt dat vergelijkbare bieren in België Grand Cru worden genoemd.
Quadrupel is ook de merknaam van het seizoensbier La Trappe Quadrupel, dat wordt gebrouwen door Bierbrouwerij de Koningshoeven in Berkel-Enschot.
Een ander quadrupel wordt gebrouwen door Brouwerij De Halve Maan in Brugge, onder de naam Straffe Hendrik Quadrupel.
Er bestaat ook Gulden Draak Quadruple gebrouwen door Brouwerij Van Steenberge in België.
Saison (2)
Saison is een biersoort die zijn oorsprong vindt in de Belgische provincie Henegouwen.
Saison is het Frans woord voor seizoen omdat dit een seizoensbier was. Dit bier werd oorspronkelijk door de boeren gebrouwen in de winter om gedronken te worden door de seizoensarbeiders in het oogstseizoen. Men moest wel in de winter brouwen om te voorkomen dat het bier slecht zou worden gedurende de bewaring. Deze bieren hadden een alcoholpercentage rond de 3% en waren extra gehopt voor de houdbaarheid.
De hedendaagse saison-bieren worden het gehele jaar door gebrouwen en niet enkel meer in Wallonië. De meeste bieren zijn goudblonde tot amberkleurige ongefilterde bieren van hoge gisting en hebben een alcoholpercentage tussen 5% en 6,5%.
Enkele bekende voorbeelden zijn Saison Dupont, Saison 1900, Saison d'Epeautre, Saison de Pipaix en Saison d'Erpe-Mere.
De saisonbrouwers hebben de criteria opgesteld waaraan volgens hen saisonbieren moeten voldoen. Maar het bier mag op 2 punten afwijken (wat betekent dat in principe ook buiten Henegouwen een Saison kan gebrouwen worden).[1]
- Bier van hoge gisting met nagisting
- Gebrouwen in de provincie Henegouwen
- Alc. vol. tussen 5% en 6,5%
- Donkerblond tot amberkleurig
- Dorstlessend van karakter
- Goed gehopt en/of gekruid
- Hoge vergistingsgraad (geeft een "droog" bier)
- Afgevuld in 75cl flessen
- Vooral regionaal verkrijgbaar
- Hoofdzakelijk gebruik van gerstemout, andere granen zoals tarwe zijn mogelijk
Sterk Blond (29)
Een sterk blond, ook wel zwaar blond of Belgian strong golden ale, is een complex blond Belgisch biertype met relatief veel alcohol.
Complex met kruidige, fruitige en (niet scherpe) alcoholische aroma's. Fruitaroma's doen denken aan appel, peer of citrusfruit. Banaanaroma's en oplosmiddelachtige esters zijn niet gewenst. Licht kruidig (peperig of kruidnagelachtig) door hogere alcoholen en nevenproducten die tijdens de gisting zijn ontstaan. Alcoholaroma's zijn zacht en niet overheersend. Hoparoma is vaak aanwezig, maar nooit overheersend. Dryhopping is niet gebruikelijk. Licht moutig. Aroma's van donkere of gebrande mouten horen niet in een sterke blonde. DMS kan aanwezig zijn maar mag niet overheersen, diacetyl mag niet worden waargenomen.
Samenspel van kruidige, fruitige en alcoholische smaken, ondersteund door een zachte moutigheid. Fruitigheid doet denken aan appel, peer of citrusfruit. Hopbitterheid is medium en is goed in balans met de moutigheid. Geen donkere of gebrande mouten, oplosmiddelachtige smaken of diacetyl.
De basissmaak is droog tot licht zoetig, bitterig tot bitter.
Droog, samentrekkend mondgevoel met veel koolzuurprikkeling door gebruik van grote hoeveelheid suiker, een lage pH en een hoog koolzuurgehalte.
Licht moutig, fruitig (peer, appel of citrus), bitterig. Droog uitlopend door het hoge koolzuurgehalte.
Droger en hoger koolzuur dan Tripel. Alcoholpercentage: 7,5 - 10,5% Kleur: 6-12 EBC Bitterheid: 22-35 IBU Gisting: Bovengistend Glas: Tulp Serveertemperatuur: 6-10 graden Celsius
Streekbier (3)
Een streekbier is volgens het woord zelf een bier dat een binding heeft met een bepaalde streek.
Er is geen eenduidige definitie van het begrip. In ruime zin omvatten streekbieren de biertypes die traditioneel in een bepaalde landstreek worden gebrouwen, zoals Vlaams oud bruin in Oost- en West-Vlaanderen, de tarwebieren in Brabant (lambiek in het westen, witbier in het oosten) en saison in Henegouwen.
De term wordt meer in een beperkte zin gebruikt voor bieren die op een of andere manier verwijzen naar een bepaalde lokaliteit, en die niet kunnen worden ingedeeld in de algemene, traditionele biertypes. Het gaat dan dikwijls om bieren die door een plaatselijke vereniging, café of drankenhandelaar plaatselijk worden verspreid. Het bier kan plaatselijk zijn geproduceerd, maar ook besteld bij een brouwerij die niet noodzakelijk in de eigen streek gelegen is.
De streekbieren verwijzen met hun namen onder meer naar een plaatselijke dorpsfiguur (bijvoorbeeld Pee Klak), een historische persoon (Egmont), een spotnaam (Flierefluiter), een stadsreus (Gouyasse), een plaatselijk monument (Giesbaargs Muurken), een evenement (Pikkeling) en zo verder.
Door de kleine productie gaat het doorgaans om bovengistende bieren. De bieren zijn echter zeer divers van aard en kunnen onmogelijk in één type worden ondergebracht.
De term is geenszins te verwarren met bieren die erkend zijn als streekproduct.
Trappist (14)
Trappistenbier, of kortweg trappist, is bier dat door trappisten, monniken van de orde der cisterciënzers, wordt gebrouwen. Het is dus geen biersoort, zoals vaak wordt gedacht, maar een omschrijving van de herkomst. De naam "trappist" is afgeleid van de Franse abdij waaraan de trappistenorde zijn naam ontleent: abdij Notre-Dame de la Grande Trappe.
Volgens de regels van de Internationale Vereniging Trappist (IVT) zijn de voorwaarden om de naam "trappist" en het bijbehorende logo "Authentic Trappist Product" te mogen dragen de volgende:
- Het product moet binnen de muren van de abdij worden geproduceerd.
- Het product moet door of onder toezicht van de kloostergemeenschap worden geproduceerd en de exploitatie moet ondergeschikt zijn aan het klooster.
- De opbrengsten moeten worden gebruikt voor het levensonderhoud van de monniken en voor het onderhoud van het klooster. Wat overblijft, moet aan sociale werken en goede doelen worden besteed.
Er zijn wereldwijd elf trappistenbrouwerijen: vijf in België, twee in Nederland, één in Oostenrijk, één in de Verenigde Staten, één in Italië en één in Engeland.
Abdijbieren
Een trappist is een abdijbier, maar niet elk abdijbier is een trappist. Zo is Leffe een bekend abdijbier maar geen trappist. Abdijbieren die de titel van trappist niet dragen, zijn bieren die wel aan een abdij verbonden zijn (vaak alleen in naam), maar niet door Trappister monniken of door hun directe medewerkers worden gebrouwen of waar niet een monnik in de raad van bestuur zit. Soms bevindt de brouwerij zich in het klooster, soms op het domein maar niet in het klooster, soms elders. Er wordt soms gebruikgemaakt van het oude abdij-recept maar in veel gevallen gaat het om geheel nieuwe bieren. Wel wordt er vaak onder licentie van de abdij gebrouwen, wat inhoudt dat de monniken toestemming moeten geven voor elke nieuwe reclamecampagne, elk nieuw gebrouwen bier, elk nieuw etiket, etc. Hiervoor ontvangen de abdijen jaarlijks een percentage van de winst die de monniken zelf weer gebruiken voor hun eigen levensonderhoud, onderhoud van de abdij en natuurlijk voor de goede doelen die zij steunen. Ook als een bier wel door monniken of onder toezicht daarvan wordt gebrouwen, of in een abdij wordt gebrouwen, is het nog niet per definitie een trappistenbier. Er moet sprake zijn van monniken van de orde der cisterciënzers.
Trappistenbieren
Er zijn anno 2021 veertien bieren die de naam "trappist" mogen dragen. Daarvan zijn er elf trappistenbiermerken die aan de regels van de Internationale Vereniging Trappist voldoen en het logo "Authentic Trappist Product" (ATP) voeren: vijf Belgische, twee Nederlandse, één Oostenrijks, één Amerikaans, één Italiaans en één Engels (Achel, de Franse en Spaanse trappistenbieren voldoen niet aan de ATP-regels omdat ze buiten het klooster gebrouwen worden). Bij elkaar goed voor een 50-tal verschillende biersoorten (zie overzicht):
- "Chimay" van de Abdij Notre-Dame de Scourmont in Chimay
- "Engelszell" van Stift Engelszell in Engelhartszell an der Donau, Oostenrijk
- "La Trappe" van de Abdij Koningshoeven in Berkel-Enschot, Nederland
- "Orval" van de Abdij van Orval in Villers-devant-Orval
- "Rochefort" van de Abdij Notre-Dame de Saint-Rémy in Rochefort
- "Spencer" van de Saint Joseph's Abbey in Spencer
- "Tre Fontane" van de Abbazia Tre Fontane in Rome
- "Tynt Meadow Trappist Ale" van de abdij van Mount Saint-Bernard in Coalville (Leicestershire), Engeland
- "Westmalle" van de Abdij van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart in Westmalle
- "Westvleteren" van de Sint-Sixtusabdij in Westvleteren
- "Zundert" van de Abdij Maria Toevlucht in Zundert
Sinds juni 2011 brengt ook de Franse Abdij op de Katsberg in Godewaarsvelde een trappistenbier op de markt, Mont des Cats. Dit krijgt echter niet het logo "Authentic Trappist Product" omdat het niet ter plaatse maar bij Chimay wordt gebrouwen. Ook La Trappe heeft van 1999 tot 2005 het logo niet gevoerd. Volgens de Internationale Vereniging Trappist heerste er toen onduidelijkheid over de authenticiteit, omdat de abdij Koningshoeven een samenwerkingsovereenkomst met het commerciële Bavaria-concern was aangegaan.
In februari 2012 lanceerde Stift Engelszell gelegen in Engelhartszell an der Donau, het enige trappistenklooster in Oostenrijk, Engelszell het eerste trappistenbier gebrouwen in de brouwerij. Sinds april 2012 is dit bier op de markt[4] en vanaf oktober 2012 draagt het het ATP logo.
In het Nederlandse Zundert, op maar enkele kilometers van de grens met België, hebben de monniken van de Abdij Maria Toevlucht op 29 november 2013 hun bier, 'Zundert', voorgesteld. Dat bier kreeg op 10 december 2013 het ATP-logo en werd zo het tweede Nederlandse trappistenbier.
De paters van de Amerikaanse Saint Joseph's Abbey in Spencer, een dorpje in Massachusetts in de buurt van Boston, startten in 2013 met het brouwen van een trappistenbier Spencer trappist Ale. Dit bier kreeg ook op 10 december 2013 het ATP-logo.
Het bier 'Tre Fontane' van de gelijknamige abdij in Rome, Italië is begin mei 2015 officieel erkend als 'Authentic Trappist Product'.[8]
Op 16 maart 2016 werd het eerste Spaanse trappistenbier op de markt gebracht, Cardeña Tripel door het Monasterio de San Pedro de Cardeña. Het trappistenklooster is sinds december 2014 lid van de "Internationale Vereniging Trappist". Het bier wordt gebrouwen in de Fabrica de Cervezas MarPal in Madrid en niet binnen de muren van het klooster en krijgt dus voorlopig niet het logo "Authentic Trappist Product".[10]
Op 6 maart 2017 trad de Britse abdij van Mount Saint-Bernard in Coalville (Leicestershire) toe tot de IVT. In 2017-2018 werd een brouwerij gebouwd in de abdij en vanaf 9 juli 2018 kwam Tynt Meadow Trappist Ale, een donker bier, op de markt. Op 17 september 2018 kreeg het bier het officiële ATP-label en werd zo (op dat moment) het twaalfde officiële trappistenbier in de wereld.
In januari 2021 verloor "Achel" van de Sint-Benedictusabdij te Hamont-Achel het Authentic Trappist Product-label, aangezien het brouwproces niet langer onder toezicht van monniken gebeurde. Het bier blijft wel een trappist aangezien de Sint-Benedictusabdij ressorteert onder de abdij van Westmalle. De abt van de Abdij van Westmalle brengt wekelijks een bezoek aan de Achelse Kluis en houdt toezicht op de brouw- en andere activiteiten in de Achelse Kluis.
Tripel (12)
Tripel is een zwaar bovengistend bier, met een hergisting op fles. De kleur varieert tussen blond en amber. Het heeft meestal een sterke moutige en/of hopbittere smaak. Tripel heeft een alcoholpercentage van 7 tot 10%. Het hoge percentage komt niet noodzakelijk uit de hoeveelheid graan; er wordt eventueel suiker (in de vorm van glucose) toegevoegd om het hoge alcoholpercentage te bereiken. Kenmerkend voor een tripel is ook vaak een hoger koolzuurgehalte.
De oorsprong van de term is onbekend, hoewel de belangrijkste theorie is dat die op de een of andere manier de kracht van het bier aangeeft. De naam werd in 1956 gebruikt door de Trappistenbrouwerij in Westmalle om haar sterkste bier een naam te geven, hoewel zowel de term tripel als het soort bier (sterke Pale Ale) al voor 1956 bestonden. De Westmalle-Tripel werd met de naam op grote schaal gekopieerd door de brouwerijen van België, en in 1987 breidde een andere Trappistenbrouwerij, de Koningshoeven in Nederland, haar assortiment uit met het bier 'La Trappe Tripel'. Later waaide deze benaming over naar de Verenigde Staten en andere landen, en zij wordt nu gebruikt door een reeks van seculiere brouwers voor een sterke Pale Ale in de stijl van Westmalle-Tripel. Andere bekende tripel bieren zijn onder andere Scheldebrouwerij Zeezuiper en Tripel LeFort.
Winterbier (3)
Winterbier is een bier, dat voor de winter wordt gebrouwen. Een bovengistend bier met een moutige smaak en een relatief hoog alcocholpercentage. De alcohol geeft een warm gevoel, dat is dus ook een van de redenen dat het in de winter vaak wordt gedronken.
De kleur van het bier varieert meestal tussen amber en donker gekleurd, maar er zijn ook lichte varianten. In veel van deze bieren worden kruiden toegevoegd, zoals kaneel, honing, zoethout en kruidnagel.
Witbier (8)
Witbier of tarwebier is bier van hoge gisting dat niet alleen met gerstemout maar ook met ongemoute tarwe (soms tarwemout ) en soms ook met haver wordt gebrouwen. Het bier is meestal ongefilterd en daardoor troebel en het alcoholpercentage ligt meestal tussen 5 en 6 procent.
Over het woord wit in de Nederlandse naam doen verschillende theorieën de ronde. Mogelijk verwijst het naar het gebruik van langhalmige gewassen. Dezelfde kleurnaam komt voor in de Duitse en de Franse benaming Weißbier en bière blanche. In het Duits is daarnaast ook de term Weizenbier gangbaar. Weizen betekent tarwe, en het Oudnederlands kent het woord "weit", dat eveneens tarwe betekent (denk ook aan boekweit, "beuktarwe" of het Engelse wheat). Het is daarom zeer goed mogelijk dat de naam witbier een verbastering van "weitbier" is.
In de middeleeuwen was het brouwen van witbier meer verbreid dan tegenwoordig. Bekende Nederlandse witbieren waren Nijmeegse mol en Bredaas wit. Bekende Belgische witbieren kwamen uit Hoegaarden en Leuven. Aan het Hoegaardse witbier kwam rond 1955 een voorlopig einde toen de laatste brouwerij haar deuren sloot. In 1966 werd de stijl nieuw leven ingeblazen door Pierre Celis, die in Hoegaarden een nieuwe brouwerij begon: De Kluis. Het Leuvense witbier (Peeterman) verdween in 1975.
Heden bestaan er nog drie hoofdcategorieën witbier: Belgisch witbier naar Hoegaards voorbeeld, Berliner Weiße uit Berlijn en Zuid-Duits Weizenbier of Weißbier. Het Zuid-Duitse Weizenbier kan op zijn beurt worden onderverdeeld in:
- Hefeweizen, troebel en lichtblond gekleurd, ongefilterd
- Kristallweizen, helder en lichtblond gekleurd, gefilterd
- Dunkelweizen, troebel en donkerblond gekleurd, ongefilterd
- Weizenbock, extra sterk (rond de 8 procent), blond of donker, meestal ongefilterd